Interpretacja Tańczące Eurydyki - Anna German

Piosenka Tańczące Eurydyki Anny German to utwór, który zyskał status kultowego, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli polskiej piosenki lat 60. i wizytówką samej artystki. Jej interpretacja tej kompozycji jest uznawana za niepowtarzalną, a Anna German, z jej rzadkim sopranem lirico-spinto, potrafiła nadać piosence eteryczny i anielski charakter, który naśladowały bezskutecznie inne wokalistki.

Utwór, skomponowany przez Katarzynę Gärtner do tekstu Ewy Rzemienieckiej i Aleksandra Wojciechowskiego (choć niektóre źródła podają, że tekst napisała tylko Ewa Rzemieniecka, a później dołączono Wojciechowskiego lub Zbigniewa Staweckiego), powstał w 1962 roku. Co ciekawe, pierwotnie Tańczące Eurydyki miały być piosenką bigbitową i zostały wykonane przez Helenę Majdaniec na Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie. Nie odniosły wówczas sukcesu, nie pasując do bigbitowego repertuaru Majdaniec i przepadając bez echa. Dopiero dwa lata później, w 1964 roku, za sprawą Anny German, piosenka zdobyła ogromną popularność i uznanie. To właśnie Anna German wylansowała ten utwór, otrzymując za niego I miejsce oraz Nagrodę Dziennikarzy na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie, co stało się przełomowym momentem w jej międzynarodowej karierze.

Tekst Tańczących Eurydyk to melancholijna podróż w świat nocy, ulotnego piękna i niewypowiedzianych tęsknot, w której wyraźnie pobrzmiewają echa antycznego mitu o Orfeuszu i Eurydyce. Mityczna Eurydyka, nimfa drzewna, która zginęła od ukąszenia żmii, a której Orfeusz próbował przywrócić życie, jest tutaj metaforycznie przeniesiona do scenerii kawiarni na rogu. Te tańczące Eurydyki to prawdopodobnie kobiety, które w nocnej scenerii, niczym nimfy, oddają się ulotnej zabawie i tańcowi, zanim zniknie czar nocy i nastanie prozaiczny świt. Są one uśpione, może oczarowane, a ich partnerami są Orfeusze pijani, co sugeruje pewną ulotność, zniekształcenie rzeczywistości, a może nawet tragiczną bezsilność w obliczu nieuchronności końca.

Obrazy nocnej kawiarni, gdzie gwiazdy płyną jak stulecia, a noc kotary mgły rozwiesza, tworzą atmosferę zawieszenia między jawą a snem, między światem rzeczywistym a mitycznym. Koronkowy szal, rzucany na tańczące Eurydyki, to symbol delikatności, ale też być może przemijania, otulenia tajemnicą. Obecność czarnego kota, który ociera się o drzwi kawiarni, to klasyczny motyw dodający elementu zagadkowości, a może nawet zwiastujący nadejście końca nocy i uroków.

Centralne pytanie Kto ma takie dziwne oczy? Eurydyka, Eurydyka! Kto ma takie dziwne usta? Eurydyka, Eurydyka! podkreśla jej niezwykłość, inność, może oniryczność. To pytanie, powtarzane dwukrotnie, wzmacnia poczucie tajemnicy i fascynacji. Oczy i usta, jako zwierciadła duszy i narzędzia ekspresji, stają się kluczem do uchwycenia istoty tej mitycznej postaci w nowoczesnej odsłonie.

Pojawienie się różowego świtu symbolizuje moment bliski powrotowi Orfeusza z Hadesu, kiedy to miał zobaczyć światło, lecz nie mógł obejrzeć się za siebie, by nie stracić Eurydyki. W piosence ten moment jest punktem zwrotnym: mgły rozwieją się jak przędza, zbledną światła, pryśnie czar. To chwila rozczarowania, koniec iluzji, powrót do szarej rzeczywistości. Tak jak Orfeusz stracił Eurydykę, oglądając się za nią tuż przed wyjściem na światło dzienne, tak i ten nocny czar pryśnie wraz z nadejściem dnia.

Wiatr, który zerwał się w zaułkach i trąca drzewa jak struny, odsyła do muzycznego talentu Orfeusza. Pytanie, czy to śpiewa Orfeo, czy to drzewa tak szumią?, zaciera granice między naturą a sztuką, między rzeczywistym śpiewem a szumem świata, podkreślając wszechobecność muzyki i jej niematerialny wpływ. Czarny kot, powracający na wystawę w drogerii, zanim kogut zapieje, symbolizuje koniec nocy i jego powrót do ukrycia, zanim codzienność zdominuje świat.

Ostatnia zwrotka, gdzie wiatr tańczy ulicami i rozwiesza na gałęziach z pajęczyny tkany szal, maluje obraz poranka, który choć wciąż naznaczony wiatrem, już jest pozbawiony dawnego uroku. Mgły rozwiały się jak przędza, światła zbladły, a z całego nocnego przedstawienia został tylko, został tylko, czarny kot. To podkreślenie przemijalności piękna, ulotności chwili i samotności, która następuje po zakończeniu magicznego intermezza.

Katarzyna Gärtner, kompozytorka utworu, przyznaje, że tekst był dla niej dziwny, nawet absurdalny i z pewnością nie młodzieżowy, ale miał coś w sobie. Szczególnie podobał jej się wers kończący się słowem Eurydyka, co, jak mówi, od razu jej zabrzmiało „Eu-ry-dy-kaaaaaaaaa!” i wiedziała, że jak się dobry wokalista napatoczy, to, to będzie brzmiało. I rzeczywiście, zjawiskowy głos Anny German sprawił, że to jazzująca ballada, choć nie wpisująca się w żadne mody, stała się ponadczasowym przebojem, który przyniósł jej międzynarodową sławę i został uznany za utwór niepowtarzalny. Piosenka była nagrywana w kilku wersjach z różnymi aranżacjami orkiestrowymi. Anna German, nazywana aniołem polskiej sceny ze względu na swój niezwykły głos, zaśpiewała ją w sposób, który na zawsze związał ten utwór z jej nazwiskiem, czyniąc go nieśmiertelną opowieścią o miłości, tęsknocie i przemijającym pięknie. Serial biograficzny Anna German. Tajemnica białego anioła z 2012 roku, który podbił serca widzów w Polsce i za granicą, przyczynił się do odnowienia zainteresowania twórczością artystki i jej ikonicznymi utworami, w tym Tańczącymi Eurydykami.