Interpretacja Piosenka o królu - Wojciech Siemion

Utwór "Piosenka o królu" w wykonaniu Wojciecha Siemiona to znakomity przykład satyrycznej ballady, która pod płaszczem naiwnej, niemal bajkowej narracji, skrywa głęboką refleksję nad absurdami władzy, wojny i ludzkiej natury. Piosenka ta, będąca polskim przekładem utworu Bułata Okudżawy „Песенка о старом, больном, усталом короле” z 1961 roku, zyskała w interpretacji Siemiona szczególny wymiar. Polską wersję tekstu stworzył Ziemowit Fedecki, a Wojciech Siemion, wraz z innymi artystami, takimi jak Wiktor Zborowski, Anatol Borowik czy Hanna Okuniewicz, przyczynił się do jej popularyzacji, nagrywając ją na jednej z pierwszych polskich płyt z balladami Okudżawy już w 1969 roku.

Tekst rozpoczyna się od sceny przygotowań monarchy do wyprawy wojennej na "państwo ościenne". Królowa, zamiast zbroi czy miecza, pakuje mu suchary i starannie łata dziury na szatach, co od razu wprowadza element prozaiczności i groteski. Jej pożegnalna rada – "A dajże im w kość, bo okrzyknie cię lud pacyfistą, I zabierz im słodkie pierniczki, bo przecież to wróg" – jest kwintesencją cynizmu i trywialności motywacji wojennych. Wojna, zamiast być heroicznym starciem, jawi się jako pretekst do zaspokojenia drobnych zachcianek i uniknięcia niepochlebnych opinii.

Armia, którą dowodzi król, to zaledwie "dwa oddziały" pod wodzą kaprala, składające się z "trzech smutnych żołnierzy i tyluż żołnierzy wesołych". Ta symbolika podziału wojska na "smutnych" i "wesołych" jest kluczowa dla przesłania utworu. Król, wygłaszając patetyczne "Wiktoria nas czeka i w ogóle, chłopcy, hurra!", szybko po cichu decyduje się na pragmatyczne rozstrzygnięcia: "Wesołych żołnierzy dać kazał do intendentury, A smutnych żołnierzy zostawił w piechocie, i cześć!". Jest to gorzka refleksja nad tym, jak ci, którzy są z natury bardziej optymistyczni lub po prostu bardziej użyteczni dla władzy w roli cywilnej, zostają nagrodzeni, podczas gdy ci, których los wydaje się z góry przesądzony – "smutni żołnierze" – są rzucani na front, gdzie czeka ich "manko".

Finał piosenki jest zarazem smutny i ironiczny. Zwycięstwo, symbolizowane przez "słoneczko zwycięstwa", jest puste. Kosztem "trzech smutnych żołnierzy" spisanych na straty i kaprala, który "moralny pion tracąc, ożenił się z branką", król zdobywa jedynie "ogromny pierniczków wór". Ostatnie wersy są klamrą spinającą całą refleksję: "Cóż smutnym żołnierzom po życiu na wesołym świecie? A słodkich pierniczków dla wszystkich nie starczy i tak..." To podsumowanie podkreśla beznadziejność losu tych, którzy poświęcają się dla niczyich korzyści, i nierówność w podziale dóbr – czy to materialnych, czy duchowych – w świecie rządzonym przez pozory i egoizm.

Interpretacja Wojciecha Siemiona, aktora znanego z niezwykłej dbałości o słowo i rytm, nadaje tej balladzie dodatkową głębię. Siemion, jako wybitny recytator i koneser poezji, potrafił wydobyć z tekstu zarówno jego satyryczną ostrość, jak i melancholijną nutę. Jego występy w kabarecie "Pod Egidą" i rola animatora kultury, w tym prowadzenie "Lekcji czytania", świadczą o jego głębokim rozumieniu sztuki słowa. Artysta, który również założył Wiejską Galerię Sztuki w Petrykozach, często czerpał z kultury ludowej, co mogło dodatkowo wzmacniać uniwersalny, a jednocześnie gorzko-ludowy charakter tej historii o królu i jego poddanych. Jego interpretacja nie była jedynie odśpiewaniem tekstu, lecz aktem artystycznym, który pozwalał słuchaczom dostrzec subtelności i drugie dno tej pozornie prostej opowieści.