Interpretacja The Red Army Is the Strongest - Red Army Choir

„Czerwona Armia jest najsilniejsza”, znana również jako „Biała Armia, Czarny Baron”, to ikoniczna sowiecka pieśń marszowa, która powstała w 1920 roku, w samym środku rosyjskiej wojny domowej. Jej autorami byli Pavel Gorinshtein (tekst) i Samuel Pokrass (muzyka). Utwór pełnił funkcję hymnu bojowego Armii Czerwonej, mającego podnosić morale i mobilizować żołnierzy do walki o ideę rewolucji.

Kontekst historyczny piosenki jest ściśle związany z ofensywą Piotra Wrangla na Krymie w lipcu 1920 roku. „Czarny Baron” to przydomek Piotra Wrangla, jednego z najpotężniejszych generałów Armii Ochotniczej, prowadzącego wojska Białych na południu Rosji. Nazywano go tak ze względu na jego upodobanie do noszenia czarnych mundurów, co zresztą ironicznie podkreślało jego rolę jako dowódcy „Białej Armii”. Drugi wers piosenki odnosi się do apelu o podjęcie ostatecznego wysiłku na Krymie, opublikowanego przez Rewolucyjną Radę Wojskową w „Prawdzie” 10 lipca. Wrangel i jego oddziały zostali faktycznie zatrzymani przez Armię Czerwoną i zmuszeni do odwrotu na Krym, a następnie ewakuowani do Konstantynopola w listopadzie 1920 roku, co zakończyło wojnę na południu Rosji.

Tekst piosenki jest przepełniony rewolucyjnym zapałem i determinacją. Pierwsza zwrotka jasno określa wroga: „Biała armia, czarny baron / Znowu gotują nam carski tron”. Jest to bezpośrednie odniesienie do dążeń sił kontrrewolucyjnych do przywrócenia monarchii. Następnie pojawia się mocne oświadczenie o globalnych ambicjach rewolucyjnych: „Ale od tajgi do brytyjskich mórz / Czerwona Armia jest najsilniejsza”. To zdanie stało się wręcz idiomem, używanym przez innych autorów, np. w poemacie V.A. Ługowskiego z 1926 roku „Pieśni o wietrze”. Fraza ta nabrała nowego znaczenia w 1923 roku, gdy piosenkę śpiewano na wiecu w Leningradzie przeciwko Linii Curzona, co nadało „brytyjskim morzom” nowy wymiar w kontekście ultimatum Lorda Curzona.

Refren to bezpośrednie wezwanie do walki: „Niech więc Czerwona / Ściska władczo / Swój bagnet w zrogowaciałej dłoni, / I wszyscy musimy / Niepowstrzymanie / Iść w ostatnią, śmiertelną bitwę!”. Podkreśla to surowość życia żołnierzy i bezwzględną konieczność poświęcenia w imię rewolucji. Druga zwrotka kontynuuje ten motyw, wskazując na przywództwo Rewolucyjnej Rady Wojskowej jako inicjatora walki.

Szczególnie uderzająca jest trzecia zwrotka: „Rozniecamy pożar światowy, / Kościoły i więzienia zrównamy z ziemią”. Ten fragment doskonale oddaje antyestablishmentowy i antyreligijny charakter wczesnego reżimu sowieckiego. Z czasem, w niektórych wariantach pieśni, słowo „церкви” (kościoły) w tym wersecie zostało zmienione na „банки” (banki), co mogło być symboliczną adaptacją do zmieniających się celów propagandy.

Melodia utworu, jak się uważa, mogła być inspirowana wschodnioeuropejską żydowską muzyką ludową, a jeden z jej fragmentów pojawia się również w piosence jidysz „Dus Zekele mit Koilen” („Mały worek węgla”), której początkowe takty mogły zainspirować również włoską pieśń protestacyjną „Bella Ciao”. Piosenka zyskała ogromną popularność w początkach Związku Radzieckiego. Nadezhda Krupskaya, żona Włodzimierza Lenina, wymieniła ją jako jedną ze swoich ulubionych piosenek, obok „Międzynarodówki”. Co ciekawe, dopiero w latach 50. muzykolog A. Shilov ustalił autorstwo Gorinshteina i Pokrassa.

Piosenka przekroczyła granice Rosji. Melodia była wykorzystywana do innych utworów, takich jak „Die Arbeiter von Wien” („Robotnicy Wiednia”) autorstwa Fritza Brügela z 1927 roku, popularna wśród austriackich socjalistów i członków Republikanischer Schutzbundu, którzy walczyli z reżimem Dollfussa w krótkotrwałej austriackiej wojnie domowej w lutym 1934 roku. Rosyjska pieśń została również zaadaptowana przez Batalion im. Czapajewa Międzynarodowych Brygad podczas hiszpańskiej wojny domowej. Istnieją również przekazy, że była śpiewana w nazistowskiej katowni przez czeskiego komunistę Juliusa Fučíka. Nawet po rozpadzie Związku Radzieckiego, melodia jest nadal grana jako marsz podczas parad wojskowych na Placu Czerwonym.

Obecnie, pomimo swojego propagandowego rodowodu, „Czerwona Armia jest najsilniejsza” pozostaje ważnym elementem kulturowego dziedzictwa. Jest nadal wykonywana przy różnych okazjach w Rosji, głównie przez chóry i orkiestry wojskowe. Jej uniwersalne przesłanie o sile, determinacji i walce o swoje ideały sprawia, że jest rozpoznawalna na całym świecie. Co więcej, pojawia się w popularnych produkcjach. Na przykład, została wykorzystana jako tło muzyczne w serialu „Stranger Things” (sezon 3 i 4). To świadczy o jej trwałym wpływie na kulturę masową, nawet dekady po jej powstaniu.