Interpretacja Szex-apó - Omega

Utwór "Szex-apó" zespołu Omega to barwna, pełna ciepła i nostalgii opowieść o charyzmatycznej postaci – starzejącym się, lecz wciąż pełnym życia gawędziarzu. Tytułowy "Szex-apó" (dosłownie "seks-dziadek" lub "seks-wujek", choć kontekst sugeruje bardziej postać starszego, doświadczonego mężczyzny, może nieco żartobliwie nazywanego "seks-apó") to człowiek, który "słowa ściera, ale jest zabawnym człowiekiem". To definicja kogoś, kto wiele opowiada, używając barwnego języka, a jego opowieści, choć mogą być przesadzone, nigdy nie nużą.

Piosenka maluje portret osoby, która "o tysiącach miłości prawi, ale wierzyć nie trzeba". To klucz do zrozumienia tej postaci – nie chodzi o dosłowne traktowanie jego słów, lecz o czerpanie radości z samej opowieści. "Tysiącami przygód usypia i przy tym jest szczęśliwy", a "tak opowiada, że wszystko przeżywa na nowo, a jego oczy błyszczą". Te wersy doskonale oddają esencję prawdziwego bajarza, który z taką pasją oddaje się snuciu wspomnień, że sam zdaje się w nie przenosić, a jego słuchacze razem z nim. Nie jest to jedynie przechwalanie się, ale autentyczna potrzeba dzielenia się bogatym życiem, które, być może, w dużej mierze rozgrywa się już tylko w jego pamięci i wyobraźni.

Istotnym elementem kontekstu tej piosenki jest fakt, że "Szex-apó" nie jest postacią fikcyjną. Utwór jest dedykowany Hendrei Tiborowi, cenionemu fotografowi i bliskiemu przyjacielowi zespołu Omega, który był nawet określany jako nieoficjalny "szósty członek" grupy w pewnym okresie jej działalności. Po rozłamie w 1971 roku, kiedy przyszłość Omegi stała pod znakiem zapytania, Hendrei Tibor był jednym z największych orędowników kontynuowania przez nich kariery. To właśnie jego wsparcie i obecność, często za kulisami, a niekiedy nawet na scenie z tamburynem, uczyniły go "Szex-apó", który żył gdzieś pomiędzy publicznością a zespołem, łącząc oba światy. Ciekawe jest również, że zespół Bergendy poświęcił mu podobną piosenkę pod tytułem "Vén hobó".

Ostatnie wersy piosenki doskonale podsumowują postać "Szex-apó": "Jeśli któregoś sobotniego popołudnia przysiądzie się do ciebie, kiwnij głową i rum mu każ przynieść, on będzie mówił do wieczora". To zaproszenie do celebracji życia, nawet jeśli to życie jest już bardziej opowieścią niż teraźniejszością. Sugeruje, że obecność takiego gawędziarza jest cennym doświadczeniem, które oferuje ucieczkę od codzienności i przypomina o wartości ludzkiej interakcji, słuchania i dzielenia się historiami. Wystarczy akceptacja, odrobina rumu, a resztę załatwi jego urok i nieskończony strumień anegdot.

Co więcej, wokół piosenki narosła pewna kontrowersja. Choć utwór powstał w latach 70., jego oficjalne wydanie na Węgrzech zostało zablokowane. Kulturowy dygnitarz tamtych czasów, Péter Erdős, omyłkowo uznał, że piosenka jest o nim samym, co doprowadziło do jej zakazu. W efekcie, utwór ukazał się dopiero znacznie później, na albumach takich jak "200 évvel az utolsó háború után" z 1998 roku. Ten incydent dodaje warstwy do interpretacji, pokazując, jak wrażliwa była wówczas cenzura i jak osobiste inspiracje mogły prowadzić do nieoczekiwanych konsekwencji dla artystów. To również świadczy o tym, jak silnie postać "Szex-apó" musiała rezonować z rzeczywistością tamtych czasów, skoro tak łatwo została zidentyfikowana – choć błędnie – z wpływową osobistością. Piosenka jest zatem nie tylko hołdem dla barwnej postaci, ale także świadectwem pewnej epoki w węgierskiej kulturze.