Interpretacja Twa Bonnie Maidens - Archie Fisher

„Twa Bonnie Maidens” Archiego Fishera to porywająca, choć subtelna ballada folkowa, która czerpie garściami z bogatej historii Szkocji, a w szczególności z mitu jakobickiego. Utwór, nagrany przez Fishera na jego albumie „The Man With a Rhyme” z 1976 roku, jest tak naprawdę adaptacją starszej pieśni jakobickiej, opublikowanej przez Jamesa Hogga w „Jacobite Relics” (tom II, 1819). Muzyka oparta jest na tradycyjnej melodii O’Carolana, znanej jako „Planxty George Brabazon”, która w Szkocji została przemianowana na „Prince Charlie’s Welcome to the Island of Skye”. Sam Fisher, urodzony w Glasgow, pochodzi z muzykalnej rodziny, a jego matka, rodowita użytkowniczka języka gaelickiego z Hebrydów Zewnętrznych, wywarła silny wpływ na jakość liryczną jego twórczości. Jego głęboki szacunek dla starszych tradycji muzycznych Szkocji pozwala mu podchodzić do nich w sposób twórczy, jednocześnie zachowując ich autentyczność.

Tekst piosenki zręcznie maskuje swoje historyczne odniesienia, używając symboliki i języka poetyckiego, który dla obeznanego słuchacza natychmiast przywołuje jedną z najbardziej romantycznych i dramatycznych ucieczek w szkockiej historii: ucieczkę Bonniego Księcia Karola (Karola Edwarda Stuarta) po przegranej bitwie pod Culloden w 1746 roku. „Twa bonnie maidens” („dwie piękne dziewice”) to nie dwie kobiety w dosłownym sensie, lecz Flora MacDonald i przebrany za jej irlandzką służącą, „Betty Burke”, sam książę Karol. Ta ucieczka przez cieśninę Minch na wyspę Skye stała się legendą, symbolizującą lojalność i desperację w obliczu klęski.

Początkowe wersy – „There were twa bonnie maidens, and three bonnie maidens / Cam' ower the Minch, and cam' ower the main” – mogą sugerować pewną niejasność lub wręcz celowe wprowadzenie w błąd, odwracając uwagę od rzeczywistej liczby i tożsamości uciekinierów. W rzeczywistości, Flora MacDonald pomogła księciu Karolowi uciec z Benbeculi na Skye, kamuflując go jako swoją służącą. Podróż odbyła się łodzią przez cieśninę Minch. Metafora „Wi' the wind for their way and the corrie for their hame” (z wiatrem jako ich drogą i korrie jako ich domem/schronieniem) pięknie oddaje ich ucieczkę i poszukiwanie bezpiecznego azylu w surowym, górskim krajobrazie Szkocji. Słowa „And they're dearly welcome tae Skye again” wyrażają nadzieję i gościnność ze strony jakobickich sympatyków na Skye, którzy mimo ryzyka, oferowali schronienie.

Refren „Come alang, come alang, wi' your boatie and your song / Tae my hey bonnie maidens, my twa bonnie maids! / The nicht it is dark, and the redcoat is gone / And you're dearly welcome tae Skye again” jest kluczowy. „Redcoat” to kolokwialne określenie brytyjskich żołnierzy, którzy ścigali Bonniego Księcia Karola z nagrodą 30 000 funtów za jego głowę. Ich odejście, symbolizowane przez „dark night” (ciemną noc), oznacza chwilowe bezpieczeństwo i możliwość spokojnego powrotu. Jest to moment ulgi i triumfu w trudnych okolicznościach. Ciemność nocy ukrywa ich przed wrogami, a brak „redcoatów” potwierdza, że droga jest bezpieczna.

Wersy „There is Flora, my honey, sae neat and sae bonnie / And ane that is tall, and handsome withall / With one for my Queen and the ither for my King” jednoznacznie wskazują na Flory MacDonald i Księcia Karola. Flora, choć początkowo wahała się, zgodziła się pomóc księciu, mimo że jej ojczym służył w armii hanowerskiej. Opis „ane that is tall, and handsome withall” odnosi się do Bonniego Księcia Karola, który był postrzegany jako romantyczny bohater i „młodzieniec urodzony na króla”. Fakt, że jest „tall and handsome” w przebraniu służącej, dodaje ironii i podkreśla ryzyko, jakie podjęto. „Queen” i „King” to oczywiście odniesienie do lojalności wobec Stuartów i nadziei na przywrócenie ich na tron Szkocji i Anglii. Choć piosenka, podobnie jak wiele innych legend, może sugerować romantyczne uczucie między Florą a księciem, historycy zgodnie twierdzą, że ich relacja była czysto platoniczna i opierała się na lojalności politycznej i współczuciu.

Ostatnie strofy, „There's a wind on the tree, and a ship on the sea / By the sea mullet's nest, I will watch o'er the main”, kontynuują motyw podróży i czujności. Obserwator, być może narrator piosenki, z niepokojem wypatruje na morzu, czekając na przybycie lub bezpieczne odpłynięcie. Gniazdo morskiej cefali („sea mullet's nest”) to poetycki obraz, być może oznaczający małą, ukrytą zatoczkę, idealną do obserwacji lub schronienia. Podkreśla to ciągłą potrzebę ostrożności w czasach politycznego przewrotu.

Archie Fisher jest znany ze swojego głębokiego zanurzenia w szkockiej tradycji folkowej. Jego matka, gaelickojęzyczna z Hebrydów Zewnętrznych, z pewnością wpłynęła na jego wrażliwość na język i opowieści szkockie. W jednym z wywiadów Fisher wspominał, że inspirację do pisania czerpie z poetów swojej ojczystej Szkocji, zwłaszcza Roberta Burnsa, a także z samej tradycji. Jego podejście do muzyki folkowej charakteryzuje się szacunkiem dla materiału źródłowego, jednocześnie wnosząc własną, unikalną interpretację. „Twa Bonnie Maidens” to doskonały przykład tej metody – to utwór, który choć osadzony w historycznej opowieści i melodii, przez wykonanie Fishera staje się na nowo żywy i emocjonalny, odzwierciedlając nie tylko konkretne wydarzenia, ale także szersze doświadczenie szkockiej tożsamości, oporu i niezłomnego ducha w obliczu przeciwności. Piosenka jest echem przeszłości, przenoszącym słuchacza w czasy, gdy lojalność wobec "króla" była warta podjęcia największego ryzyka.