Interpretacja Metanoia - Schammasch

Schammasch, szwajcarski zespół awangardowego black metalu, często tworzy muzykę o głębokiej, ezoterycznej symbolice. Utwór „Metanoia” pochodzi z ich monumentalnego, potrójnego albumu koncepcyjnego Triangle z 2016 roku, który, jak mówi lider zespołu C.S.R., jest trzecią częścią trylogii i skupia się na jedności. Tytuł „Metanoia” jest wielowymiarowy; w psychologii odnosi się do procesu uzdrawiania po załamaniu psychotycznym, symbolizując odbudowę umysłu po jego „spaleniu” oraz powrót do oświeconej formy rozumu po zejściu w szaleństwo. W teologii natomiast, choć często tłumaczone jako „pokuta”, słowo to w oryginalnej grece oznacza raczej „transmutację świadomości”, a nie powierzchowną zmianę serca. Schammasch świadomie wykorzystuje to głębsze znaczenie, sugerując fundamentalną, duchową przemianę.

Tekst piosenki rozpoczyna się od wizji, w której „piaski czasu już nie przemawiają językami perswazji, ocean zmienił formę i dźwięk, by cię pochłonąć”. To sugestia końca starych sposobów pojmowania rzeczywistości, rozpadu konwencjonalnego czasu i nadejścia przytłaczającej, transformującej siły. „Pył ciszy płodzi, lecz natychmiast zanika, gdy obserwuję sfinksy znikające na wiatrach” – tutaj cisza staje się źródłem efemerycznego tworzenia, a starożytne symbole wiedzy i tajemnicy (sfinksy) rozpuszczają się, wskazując na rozpad starych paradygmatów i wiedzy.

Kolejne strofy mówią o zbliżającym się przełomie: „Wiem, że nadejdzie jego dzień, wiem, że noc musi umrzeć. Ujawniając trwały pokój poza wszelkim kruchym cierpieniem”. To zapowiedź duchowego przebudzenia, końca cierpienia i nadejścia głębokiego, trwałego spokoju. Podmiot liryczny czuje, jak „pustka się rozciąga” i „jaźń transcenduje”. Wymiary rzeczywistości „upadają pod otwartym okiem”, co wskazuje na rozpad ego i płynność samej rzeczywistości pod wpływem wyższego stanu percepcji. „Otwarte oko” jest silnym symbolem duchowego przebudzenia i wglądu.

Świat jawi się jako „sny i sny i sny”, a podmiot liryczny jest „otoczony, lecz nietknięty przez wszystkie źle pojęte rzeczy”. To stan dystansu i obojętności wobec iluzorycznej natury świata materialnego i jego niedoskonałości. „Najdziwniejsze formy ukazują mi się w nieustających strumieniach, by odnowić ziarno iluzji, że nic nigdy nie zostanie ulżone”. To obraz ciągłego powstawania nowych, niepokojących rzeczywistości, które nie prowadzą do ostatecznego rozwiązania, lecz raczej potwierdzają cykliczną naturę iluzji.

Centralnym punktem tekstu jest stwierdzenie: „Pustka jest umysłem samym, a umysł sam jest pustką”. Ta fraza silnie nawiązuje do wschodnich filozofii, zwłaszcza buddyjskiej koncepcji śūnyatā (pustki), gdzie umysł i rzeczywistość są pozbawione inherentnej, trwałej substancji. Komunikuje się „obecność nieobecności woli”, która przemawia „zza zasłon szaleństwa”, przypominając o prawdziwej naturze podmiotu. To paradoks, gdzie rezygnacja z egoistycznej woli prowadzi do głębszego poznania siebie, często postrzeganego przez konwencjonalne społeczeństwo jako obłęd.

„Wiem, że Ja upada, wiem, że te korzenie się rozrastają. Albowiem błogosławieństwo przychodzi przez tego, który jest we wszystkim”. Ego rozpuszcza się, a podmiot liryczny czuje głęboką jedność i połączenie ze wszystkim, co istnieje. Błogosławieństwo nie pochodzi z zewnętrznego źródła, lecz z uniwersalnej, wszechprzenikającej obecności. Ta transcendentna energia „przepływa przez moje żyły”, „powoli łamiąc kajdany”, a „rozum ustępuje z niespodziewaną gracją”. To wyzwolenie z ograniczeń, gdzie nawet racjonalny umysł poddaje się nowej, intuicyjnej łasce.

Refren „Otrzymaj cichy głos, dźwięk transformacji” podkreśla wagę wewnętrznego, pozawerbalnego przewodnictwa, które jest motorem prawdziwej przemiany. Powtórzenie wzmacnia jego znaczenie.

Pieśń kończy się intencją, niemal modlitwą: „Płomieniu świadomości, płomieniu wiedzy, przepłyń przeze mnie i przeniknij moje ciało fizyczne. Przeniknij mojego wyższego ducha, oświetl moją ścieżkę i każdy krok, który stawiam, abym był w stanie prowadzić siebie, wędrować w jasności i z hartem ducha.” To prośba o pełne zanurzenie w świadomej wiedzy, zarówno na poziomie fizycznym, jak i duchowym, dla samokierowania i wewnętrznej siły. Ostatnie wersy wyrażają pragnienie siły, by poddać się „górom istnienia i głębinom rzeczywistości”, przyjmując to, „co jest i może być, z ciszą i akceptacją”. Jest to finalne wezwanie do bezwarunkowej akceptacji i poddania się całej złożoności i rozległości istnienia, w stanie wewnętrznego spokoju.

Utwór „Metanoia” jest jednym z tych, które Schammasch szczególnie lubi grać na żywo, głównie ze względu na czyste partie wokalne. Te czyste wokale w „Metanoii” oraz innych utworach na albumie Triangle były dla zespołu interesującą, nową ścieżką twórczą, dającą im szerokie pole do eksperymentów w kontekście black metalu. Piosenka pełni również funkcję centralnego punktu albumu Metaflesh, drugiej części trylogii Triangle, oddzielając odmienne brzmienia i nastroje w dalszej części płyty. Teledysk do „Metanoii” z 2016 roku, wyreżyserowany przez Patricka Häberliego i nakręcony w surowych, zimnych krajobrazach Islandii, doskonale uzupełnia koncepcje utworu, oferując fascynujące czarno-białe obrazy slow-motion, które wzmacniają introspekcyjny i transformacyjny przekaz. Podobnie jak cały album Triangle, „Metanoia” jest świadectwem wizji zespołu, ich zdolności do tworzenia muzyki o magicznej, transformującej mocy i obrazowania, które ma głęboko poruszyć odbiorcę.