Utwór "Ludzie przeciwko ludziom" warszawskiego składu Fenomen to jeden z najbardziej przejmujących i ponadczasowych hymnów polskiego hip-hopu, stanowiący gorzką refleksję nad naturą ludzkich relacji i kondycją społeczeństwa. Piosenka ukazała się w 2003 roku na albumie "Sam na sam", drugim krążku w dorobku grupy, która zyskała popularność dzięki swojemu rozkminkowo-obserwacyjnemu stylowi. Członkowie zespołu – Ziaja, Ekonom i Żółf – z mistrzowską precyzją malują słowem obraz świata, w którym egoizm i zazdrość wydają się dominować nad empatią i wspólnotą.

Refren utworu, powtarzany wielokrotnie, stanowi jego esencję i mocne przesłanie: "Ludzie przeciwko ludziom / To wszystko działa jakby na złość / Sami sobie życie burzą / Przez głupotę i zazdrość / Ktoś już mówił o tym dawno / Jakby sumienia głos / Wiesz co, / To ludzie ludziom zgotowali ten los". Te słowa, choć proste w swojej wymowie, są niezwykle potężne, wskazując na autopatologiczną skłonność ludzkości do autodestrukcji. Fenomen nie szuka winy na zewnątrz, lecz u źródła – w ludzkich wadach i braku autorefleksji. To nie siły wyższe czy zewnętrzne okoliczności, lecz sami ludzie są odpowiedzialni za swój trudny los.

W pierwszej zwrotce Ziaja z perspektywy filozofa i obserwatora zauważa, że „Na przestrzeni lat / Świat się zmienił / A ludzie na ziemi / Wciąż nie mogą się zmienić”. Podkreśla brak docenienia samych siebie i wzajemnej pomocy, wskazując na dążenie do materialnego zysku kosztem innych: „Jeden drugiego chce pogrążyć / I za wszelką cenę / Dąży by napełnić własną kieszeń”. Krytykuje zagubienie wartości takich jak rozsądek i sumienie, które „Dawno poszły w zapomnienie”. Ziaja piętnuje podziały, również te wynikające z uprzedzeń rasowych („świata ktory / Przez kolor skóry / Mury między ludźmi stawia”) i kończy apelem o głęboką introspekcję: „Więc zacznijmy się nad sobą zastanawiać”. Jego wersy pulsują rozczarowaniem, ale też nadzieją na zmianę, płynącą z wnętrza człowieka.

Ekonom przenosi słuchacza do miejskiej dżungli, gdzie tysiące ludzi dzielą tę samą przestrzeń, lecz zamiast przyjaźni, widzi „samych przeciwników / Sami wrogo nastawieni”. Z goryczą konstatuje, że w pogoni za zyskami ludzie tracą zdolność do myślenia sercem i duszą, kierując się jedynie „kieszenią” i „kłamstwem jak narkoman chemią”. Obraz „tępej obojętności w oczach wszystkich” jest ostrą diagnozą społeczeństwa, które zapomniało o podstawowych wartościach. Ekonom wzywa do przebudzenia: „Żeby wyciągnąć lekcję z życia / Żeby nie zmarnować / Żeby w końcu zacząć myśleć / I nawzajem się szanować”. Jego wersy, pełne frustracji i rozpaczy, są jednocześnie przejmującym wołaniem o empatię i odzyskanie człowieczeństwa.

Ostatnią zwrotkę, którą rapuje Żółf, cechuje skrajne rozczarowanie ludzką obłudą i dwulicowością. Mówi o słodkich słowach wypowiadanych wprost, by za plecami rzucać „przekleństwa”. Metafora lustra – „Wszystko jest dokładnie odwrotnie / Trzymasz prawą rękę w górze / Lewą widzą przechodnie” – doskonale oddaje zakłamanie i fałsz w relacjach międzyludzkich. Żółf podkreśla brak bezinteresowności, gdzie każda przysługa ma swoją cenę, często spłacaną w postaci „wypomnień”. Przekonanie, że „Dziś od przyjaciół / Możesz dostać tyle / Ile dałeś swoim wrogom” to smutne podsumowanie relacji opartych na interesowności. Żółf, podobnie jak pozostali członkowie Fenomenu, kończy gorzką, lecz konstruktywną radą: „Naucz się wśród ludzi żyć / I być sobą”, co jest wezwaniem do autentyczności i wewnętrznej siły w obliczu wszechobecnej hipokryzji.

"Ludzie przeciwko ludziom" to utwór, który nie stracił na aktualności. Jego teksty, pełne surowej prawdy i bezpośredniości, wciąż rezonują ze słuchaczami, co potwierdzają choćby liczne komentarze w internecie. Przykładem wpływu utworu jest anegdota z platformy YouTube, gdzie jeden z użytkowników opisał, jak w 2006-2007 roku napisał szkolne wypracowanie na temat "człowiek człowiekowi wilkiem", bazując w 90% na tekście tego utworu i otrzymał za nie celującą ocenę z wyróżnieniem. To świadczy o uniwersalności przesłania Fenomenu, które wykracza poza ramy gatunkowe i czasowe, stając się istotnym komentarzem do ludzkiej natury. Piosenka jest nie tylko oskarżeniem, ale i refleksyjnym spojrzeniem na możliwość poprawy, na to, by zacząć „nad sobą zastanawiać” i budować relacje oparte na szacunku i uczciwości.