Interpretacja Mon Européene - Saez

Damien Saez, artysta znany z bezkompromisowej postawy i głęboko zaangażowanych tekstów, w utworze "Mon Européenne" przedstawia swoją osobistą wizję Europy, która diametralnie różni się od tej instytucjonalnej i finansowej, symbolizowanej przez Brukselę i Genewę. Piosenka, wydana w 2017 roku jako część jego manifestu, jest hymnem dla obywatela świata i salutarną koncepcją stosunków międzynarodowych, stanowiącą przeciwwagę dla dyskursów oligarchów dążących do podziałów.

Podmiot liryczny utworu, który można interpretować jako samego Saeza, opisuje swoją Europejkę jako kobietę o wielorakiej tożsamości, niepodlegającą żadnym władzom czy systemom. „Elle est Gauloise au p’tit vin blanc / Elle est contre gouvernements / Elle est pas fille des religions / Elle est pas putain du pognon” – te słowa już na początku piosenki kreślą portret osoby wolnej, niezależnej i opierającej się autorytetom oraz materializmowi. Jest ona ucieleśnieniem buntu przeciwko ustalonym porządkom, symbolem ludu, a nie elit. To Europejka, która „jest bezdomna na ulicy”, „zawsze przegrana sprawa”, „jest Cyganką, jest profanką”, „śpi na dworcach po drodze”. Te wersy podkreślają jej przynależność do marginesu społecznego, do tych, którzy są często ignorowani i wykluczeni. Saez konsekwentnie śpiewa o młodzieży i klasie robotniczej, broniąc uniwersalnego człowieczeństwa bez rezygnowania z francuskiego dziedzictwa kulturowego, nienawidząc rasizmu i ludzkiej głupoty.

Kluczowym elementem utworu jest odrzucenie Europy jako bytu politycznego i ekonomicznego. Wielokrotnie powtarzający się refren „mon Européenne c’est pas la Bruxelles / mon Européenne c’est pas Genève / c’est pas la thune tu marches ou crèves” jasno wskazuje, że dla Saeza prawdziwa Europa to nie Unia Europejska czy instytucje finansowe, ale wspólnota ducha, solidarności i kultury. Jak zauważa jeden z komentarzy na SaezLive, piosenka przypomina, że UE jest także projektem kulturalnym i popularnym, który wciąż wymaga budowania, odwołując się do idei jedności narodów i zbliżania kultur, którą bronił już Victor Hugo w XIX wieku.

Jego Europejka ma brak granic, a „jej ciało to cała planeta” – co wyraża uniwersalizm tej wizji, niezadowalającej „burżuazyjnego ludu”. Przemierza kontynent od „Warszawy po Messynę”, od „Kusturicy po Sarajewo”, jest „nordycka, północnoafrykańska”, „trochę bałtycka też”, „ma w sobie coś z greckiej statuy” i „z Włoch”. Reprezentuje różnorodność kulturową i etniczną, podkreślając bogactwo języków, historii i tradycji Europy. Saez odrzuca ideę jednorodnej europejskiej tożsamości, a zamiast tego celebruje jej złożoną i wieloaspektową naturę. Jest „solidarna w walce”, „przeciwko totalitaryzmowi”, jest „moimi rewolucjonistami”, „gilotyną dla królów”. Te metafory wzmacniają przesłanie buntu i walki o wolność i sprawiedliwość społeczną.

Piosenka jest również krytyką konsumpcjonizmu i kapitalizmu. Saez śpiewa: „j’t’emmerde avec ta thune” (pieprzę twoją kasę) i „elle est pas banquière pour un sou”. W tekście pojawiają się odniesienia do postaci z kultury popularnej, jak Picasso czy Kusturica, co dodatkowo podkreśla kulturowy, artystyczny wymiar jego Europy, w przeciwieństwie do politycznego. Pamiętne jest również historyczne nawiązanie do Gestapo, co stanowi ostrzeżenie przed powtórką totalitarnych zagrożeń. Saez, znany z angażowania się w kwestie społeczne i polityczne, co widać było choćby w jego wcześniejszym utworze "Fils de France" (2002) skierowanym przeciwko Frontowi Narodowemu, w "Mon Européenne" kontynuuje tę tradycję, choć jego krytyka staje się bardziej uniwersalna, obejmując system jako całość. W 2017 roku Saez, tuż przed wyborami prezydenckimi, wydał piosenkę "Premier Mai", w której potępiał zarówno skrajną prawicę, jak i finanse (odnosząc się do Emmanuela Macrona).

Ostatecznie, "Mon Européenne" to deklaracja humanizmu i bezgranicznej solidarności. Jego Europejka to kobieta, która „jest Polką zbuntowaną”, „ma krew północnoirlandzką”, „jest grecko-rzymską statuą” i może być nawet „Chinką, Japonką, Amerykanką”, z Sajgonu czy Tian’anmen. W ostatnim wersie padają słowa: „ona może pochodzić z wszystkich ziem / byleby śpiewała mi o misjonarzach / tak, na pewno nie ma granic / ma ciało całej Ziemi”. To rozszerzenie jej tożsamości poza Europę jest kluczowe, bo pokazuje, że jego Europejka jest w istocie uniwersalną ideą wolności, oporu i braterstwa między ludźmi, niezależnie od ich pochodzenia czy przynależności państwowej. To wezwanie do jedności i wspólnej walki w obliczu opresyjnych systemów, wyraz wiary w ludzkość i jej zdolność do budowania świata opartego na empatii, a nie na zyskach czy podziałach.